Overlijdensaangifte

Checklist

• Voorwaarden

  AANGIFTE VAN HET OVERLIJDEN

  HET OVERLIJDEN LATEN VASTSTELLEN DOOR EEN ARTS

  Elk overlijden moet door een dokter worden vastgesteld.

  • Voor iemand die in een ziekenhuis sterft, gebeurt dat door een ziekhuishuisarts. Die stelt een overlijdensattest op waarin de datum en het uur van overlijden en de doodsoorzaak vermeld worden. Bij crematie stelt hij ook een tweede medisch attest op. Daarin wordt vermeld of het overlijden te wijten is aan een natuurlijke, een gewelddadige of verdachte of een niet vast te stellen oorzaak en of de overledene al dan niet een pacemaker heeft.

  • Wanneer iemand thuis sterft, moeten de nabestaanden een dokter laten komen die de dood zal vaststellen en een overlijdensattest zal opmaken.

  • Voor iemand die in een rusthuis sterft, contacteert het rusthuispersoneel een arts die het attest opmaakt.

  Zodra het overlijden officieel is vastgesteld en het overlijdensattest is ingevuld, mag het lichaam van de overledene vervoerd worden.

  EEN BEGRAFENISONDERNEMER CONTACTEREN

  Na de vaststelling van overlijden kan je, als je dat wenst, een begrafenisondernemer aanstellen. Die helpt je met het opstellen van een rouwbrief, neemt de zorg voor het lichaam van de overledene op en regelt heel wat administratieve formaliteiten: aangifte van het overlijden, de nodige voorbereidingen treffen voor de begrafenis of crematie, de uitvaartplechtigheid.

  Wanneer je een begrafenisondernemer gekozen hebt, teken je een contract. Daarmee verbind je je er juridisch toe de begrafeniskosten te betalen. Dit bedrag wordt verrekend bij het bepalen van de nalatenschap. Het zal worden afgetrokken van de tegoeden van de nalatenschap, voor zover die voldoende zijn.

  Als je geen beroep doet op een begrafenisondernemer, moet je eerst en vooral het overlijden aangeven bij de dienst Begraafplaatsen. Je dient dan ook zelf de uitvaartplechtigheid en de begrafenis of crematie te regelen.

  Opgelet: voor het vervoeren van overledenen gelden specifieke regels. Je vindt ze online in het decreet op de begraafplaatsen en lijkbezorging.

  Decreet op de begraafplaatsen en de lijkbezorging

  AANGIFTE VAN OVERLIJDEN

  Als iemand overlijdt, moet dit worden aangeven bij de gemeente waar de persoon is overleden. De begrafenisondernemer zorgt meestal voor deze administratieve formaliteit.

  Er zijn drie mogelijke scenario’s bij de aangifte:

  1. Overlijden in Mechelen

  Van een overlijden op Mechels grondgebied moet je aangifte doen bij de dienst Begraafplaatsen van Mechelen. Maak hiervoor een afspraak via begraafplaatsen@mechelen.be of 015 20 13 60.

  Wat moet je meebrengen?

  • het attest van overlijden, opgemaakt door de arts die het overlijden heeft vastgesteld.

  • Bij crematie een bijkomend medisch attest waarin de arts die het overlijden heeft vastgesteld vermeldt of het overlijden te wijten is aan een natuurlijke of een verdachte oorzaak;

  • de identiteitskaart van de overledene;

  • de identiteitskaart van de aangever;

  • het rijbewijs van de overledene;

  • het trouwboekje van de overledene;

  • voor niet-inwoners van Mechelen (indien van toepassing): een attest inzake de laatste wilsbeschikking, afgeleverd door het gemeentebestuur van de laatste woonplaats;

  • voor begravingen buiten het Mechelse grondgebied is een ‘toelating tot begraven’ nodig van het gemeentebestuur van het grondgebied waar de gewenste begraafplaats gelegen is.

  Bij een verdacht of gewelddadig overlijden breng je ook het volgende document mee:

  • de toelating tot vrijgeven van het lichaam, afgeleverd door de Procureur des Konings van het arrondissement van de hoofdverblijfplaats van de overledene.

  Parket van de procureur des Konings

  Keizerstraat 20, 2800 Mechelen, 015 28 81 11

  Een toelating tot begraven wordt pas meegegeven 24 uur na het overlijden. De toelating tot crematie krijg je 24 uur na de aangifte van overlijden. De dienst Begraafplaatsen geeft je meteen enkele uittreksels uit de overlijdensakte mee, bestemd voor werkgevers van familieleden, ziekenfonds en andere instellingen die erom zouden vragen. Bijkomende uittreksels kan je achteraf nog opvragen.

  Bij een begraving, bijzetting of crematie in Mechelen moet de dienst Begraafplaatsen minstens twee werkdagen voor de begrafenis op de hoogte worden gebracht.

  2. Overlijden buiten Mechelen

  Is de persoon in een andere gemeente overleden en wil je de begraving in Mechelen laten plaatsvinden, dan dien je het overlijden aan te geven in de gemeente waar de persoon overleden is. Je verwittigt ook de dienst Begraafplaatsen van Mechelen zodat de nodige toelatingen opgemaakt kunnen worden. De dienst Begraafplaatsen moet minstens twee werkdagen voor de begrafenis op de hoogte worden gebracht.

  3. Overlijden in het buitenland

  Als een Belg in het buitenland overlijdt, maakt de lokale overheid van daar de overlijdensakte op. Als dat niet mogelijk is, zal de Belgische ambassade of het Belgische consulaat de akte opmaken. De FOD Buitenlandse Zaken en de Belgische ambassade of het consulaat kunnen je de nodige info geven en helpen bij de repatriëring van het stoffelijk overschot.

  Je laat de buitenlandse overlijdensakte het best overschrijven in de Belgische registers van de burgerlijke stand. Dat is niet verplicht, maar het is gemakkelijker om nadien uittreksels of afschriften van die akte op te vragen. Als de akte niet overgeschreven is, moet je de uittreksels of afschriften namelijk opvragen in het buitenland. De akte mag overgeschreven worden in de registers van de burgerlijke stand van de laatste woonplaats van de overledene in België.

  Een buitenlandse akte moet aan enkele voorwaarden voldoen om in België erkend te worden:

  • Ze moet opgesteld zijn door de buitenlandse bevoegde overheid en de vorm hebben die in dat land gebruikelijk is.

  • De akte moet indien nodig gelegaliseerd worden: volledige legalisatie of apostille Language selection | FPS Foreign Affairs - Foreign Trade and Development Cooperation

  • De datum, uur en plaats van overlijden staan vermeld in de akte of in een apart document dat door de vaststellende geneesheer opgesteld werd.

  • Akten die in een vreemde taal opgesteld zijn, moeten door een beëdigd vertaler vertaald worden naar het Nederlands, Frans of Duits. Je moet de taal kiezen die gebruikt wordt in de Belgische gemeente waar de akte wordt overgeschreven. De handtekening van de vertaler moet ook gelegaliseerd zijn.

  De toelating tot begraven of crematie wordt in België afgeleverd door het Parket van de Procureur des Konings van het arrondissement van de hoofdverblijfplaats van de overledene.

  Bewijs

  Deze documenten moet je altijd meebrengen:

  • Een overlijdensverklaring ondertekend door de arts die het overlijden vaststelde (model IIIC of model IIID voor een kind jonger dan 1 jaar) met de aanduiding of het over een natuurlijk, verdacht of gewelddadig overlijden gaat

  • Identiteitskaart en eventueel trouwboekje, paspoort, rijbewijs van de overledene

  • Identiteitskaart van de aangever

  • Een begrafenistoelating als de begraving plaatsvindt in een andere gemeente

  Als het om een verdacht of gewelddadig overlijden gaat:

  • Een proces-verbaal van de politie

  • De toelating tot begraven of cremeren van de procureur des Konings

  Als je het stoffelijk overschot wil cremeren:

  • Een aanvraag tot crematie

  • En bijkomend medisch attest van de behandelende arts of de arts die de dood vaststelde. Wanneer de vaststellende dokter op het model IIIC of IIID een natuurlijk overlijden aanduidt, moet de dokter van de burgerlijke stand een extra controle uitvoeren.

• Procedures

  Een overlijden moet je zo snel mogelijk aangeven bij de dienst Begraafplaatsen.

  • Een arts stelt het overlijden vast. Hij of zij stelt een overlijdensattest op.

    • Sterft iemand thuis, dan verwittig je de huisarts of dokter van wacht.

    • Overlijdt iemand in een ziekenhuis of andere zorgvoorziening? Dan zorgt de verantwoordelijke daar voor een overlijdensattest.

    • Bij een dodelijk ongeval stelt de politie in het bijzijn van een arts een proces-verbaal op.

  • Daarna moet je het overlijden zo snel mogelijk aangeven (de overlijdensaangifte zelf) bij de dienst Begraafplaatsen.

    • Meestal zorgt de begrafenisondernemer voor de overlijdensaangifte en alle administratieve formaliteiten. Je kan dit ook zelf doen.

  • De ambtenaar van de dienst Begraafplaatsen maakt een akte van overlijden op. Dit is het officiële bewijsstuk van het overlijden.

  Denk eraan om ook volgende personen of instellingen op de hoogte te brengen van het overlijden:

  • bank

  • notaris

  • verzekeringsmaatschappij

  • ziekenfonds

  • pensioendienst

  • belastingen

  • huiseigenaar

  • waterbedrijf

  • leverancier van gas en elektriciteit

  • werkgever

  • …

• Kosten

  De aangifte van een overlijden is gratis.