Leegstand en verwaarlozing van woningen en gebouwen opsporen, registreren en aanpakken is een gemeentelijke bevoegdheid. Gemeenten hebben een ruime vrijheid om te bepalen of en hoe ze leegstand en verwaarlozing bestrijden, maar er zijn basisvoorwaarden die voor alle gemeenten van het Vlaams Gewest dezelfde zijn.
Lokale besturen nemen woningen die leegstaan of verwaarloosd zijn op in een gemeentelijk register of inventaris. Ze kunnen allerlei acties ondernemen, zoals een gemeentelijke heffing of een sociaal beheerrecht.
De vrijstelling van de heffing kan aangevraagd worden als je woning opgenomen is op de inventaris leegstand, verwaarlozing, ongeschiktheid en/of onbewoonbaarheid. Je kan deze online aanvragen.
Checklist
-
Voorwaarden
Een woning beschouwen we als leegstaand wanneer ze gedurende minstens 12 opeenvolgende maanden :
niet meer bewoond is. Bijvoorbeeld door het ontbreken van een inschrijving in het bevolkingsregister
niet in gebruik is voor elke andere door de Vlaamse Regering omschreven functie die een effectief en niet-occasioneel gebruik van de woning met zich meebrengt. Bijvoorbeeld: gebruik van een woning als kantoor
Een woning wordt beschouwd als verwaarloosd wanneer ze ernstige zichtbare en storende gebreken of tekenen van verval vertoont aan buitenmuren, voegwerk, schoorstenen, dakbedekking, dakgebinte, buitenschrijnwerk, kroonlijst of dakgoten.
-
Procedures
Inventarisatie
Wanneer de controleur vaststelt dat een woning effectief leegstaat of verwaarloosd is, ontvangt de eigenaar een kennisgeving en de administratieve akte. De eigenaar heeft 30 dagen (leegstand) of 4 maanden (verwaarlozing) de tijd om de inventarisatie van zijn pand op de leegstandslijst te betwisten.
Na het verstrijken van de bezwaarperiode wordt de woning effectief opgenomen op het respectievelijke register. De datum van de inventarisatie is de datum van de administratieve akte en vaststelling van leegstand of verwaarlozing.
Heffing
De eigenaar van een leegstaande of verwaarloosde woning betaalt elk jaar een heffing. Dit moet gebeuren op de datum van de inventarisatie (= datum van administratieve akte).
Om deze heffing te vermijden, kan je als eigenaar nagaan of je in aanmerking komt voor een vrijstelling. Alle vrijstellingen en bijhorende voorwaarden staan in het reglement omschreven.
Schrapping van de inventaris
Wanneer de gebreken aan de verwaarloosde woning zijn opgelost of de woning opnieuw in gebruik is, meld je dit aan de dienst Wonen. Zij voeren een controle uit om na te gaan of je in aanmerking komt voor schrapping van de inventaris.
-
Regelgeving
Het gemeenteraadsbesluit van 29 april 2024 betreffende de belasting op gebouwen en/of woningen die bekend zijn als onbewoonbaar, ongeschikt, verwaarloosd, bouwvallig of leegstaand.